1.YAVAŞ YANMA:
Yanıcı maddelerin buhar veya gaz yaymadan ya da yeterli ısı veya O2 bulamaması gibi nedenlerle O2 ile birleşmesi şeklinde olur. Bu yanma biçimi ışık, ısı, alev gibi belirtiler yoktur. (Demir, bakır vb. metallerin paslanması, canlıların solunumu gibi)
2. HIZLI YANMA:
Alev ışık korlaşma gibi belirtileri vardır. Dışarıdan görülen bir yanmadır.
3. PARLAMA-PATLAMA:
Maddenin bütünün bir anda yanmasıdır. Maddenin cinsi, büyüklüğü, küçüklüğü, şekli,terkibi O2 oranı parlama veya patlamasına etkili olur.
Bir anda yanan ve gaz haline geçen madde, büyük bir hacim genişlemesine uğrar, yerleşebilmek için etrafındaki kap, duvar, hava vs. yi zorlar. Bu zorlanmalar patlamalara ve dolayısıyla zarara yol açabilir.
4. KENDİ KENDİNE YANMA:
Yavaş yanmanın zamanla hızlı yanma haline gelmesidir. (Bezir yağının yanma olayı gibi)
YANGIN ÇEŞİTLERİ
-
A SINIFI YANGINLAR:
Kağıt, tahta, odun, pamuk, kumaşlar, çöp, saman, ot, halı, kilim
gibi suyun soğutucu ve ıslatıcı tesiri ile söndürülebilen yangınlara denir.
Bu tür yangınlar su sıkarak veya dökerek söndürülür. Ayrıca yangın
yeni başlamış ise, ıslatılmış battaniye, paspas gibi eşyayı üzerine kapa-
tarak veya vurmak suretiyle söndürülür.
-
B. SINIFI YANGINLAR:
Benzin, gaz yağı, mazot, fuil oil, makine yağları, boyalar, katran, asfalt
Parafin gibi madde yangınlarıdır.
Bu tür yangınlar boğma yöntemi ile O2 köpük ve kuru kimyevi toz ile söndürülür.
Bu yangına Akaryakıt yangını ismi de verilir.
-
C SINIFI YANGINLAR
Butan, hidrojen, asetilen, havagazı gibi gaz yanıcı madde ile elektrik yangınlarıdır.
Yanıcı maddenin ortadan kaldırılması yöntemi ile söndürülür. İlk önce gaz kesilir,
Sonra yanan maddenin cinsine göre uygun yangın söndürücü kullanılır.
-
D SINIFI YANGINLAR(ALEVLİ):
Alüminyum, magnezyum, sodyum, potasyum gibi yanabilen hafif metal yangınlarıdır.
Bu tür yangınlar için yanan maddenin cinsine göre yangın söndürme cihazı kullanılır.
Örneğin; Fosfor su ile söndürülebilir. Potasyum veya sodyum suyun içinde
dahi yanabilen maddeler olduklarından hava ile irtibatı kesilmek
suretiyle söndürülebilirler.
YANGIN OLUŞUM SAFHALARI
Her yangında bir başlama dönemi, coşma dönemi ve sinerek için için yanma dönemi vardır. Bunlara yangın dilinde faz adı verilmektedir. Birinci faz, ikinci faz, üçüncü faz deyişleri yukarıdaki başlangıç, coşma ve sinme aşamalarını simgeler.
Kapalı bir binada ya da bir odada yangın çıktığını varsayalım:
Başlangıç fazında yani birinci fazda oksijen %20 dolaylarındadır. Isı alevlerin bulunduğu bölgede 500-600 derece santigrat civarındadır ve tavana yakın yerlerde de giderek yükselir.
Yangın bu döneminde su, karbondioksit, karbonmonoksit ve az miktarda da sülfür dioksit ortaya çıkar.
İkinci faz tam yanma fazıdır. Bu dönemde, ısınan hava kızgın gazları yukarılara taşır ve yangının büyümesine neden olur. Çünkü bu gazların sıcaklığı 700 derece santigradın üstündedir ve bu derece pek çok maddenin tutuşması için gerekli olan ısıdan fazlasını verir.
Üçüncü faz, için için yanma fazıdır. Dışarısı ile bağlantısı iyi kesilmiş ise oksijen miktarı %16 ‘nın altına düşer ve alevler küçülmeye başlar. Ortalığı duman ve kızgın gazlar kaplar. Ateş köz halindedir ve içerdeki ısı 500 - 600 derece dolaylarındadır.
Bütün bunlar yangının söndüğü anlamına gelmez. Yeterli havayı yani oksijeni bulması halinde yeniden parlama işten bile değildir. Ayrıca yüksek ısı nedeniyle oluşan metan ve hidrojen gazları da ayrı bir tehlike demektir.
TUTUŞMA NOKTASI
Her maddenin bur tutuşma noktası vardır. Bir maddenin tutuşabilmesi ve yanma işlemini sürdürebilmesi için bu noktaya kadar ısıtılması ya da ısınması zorunludur. Tutuşma noktası şu şekilde tanımlanmaktadır: Tutuşma noktası normal hava koşullarında bir maddenin, tutuşabilmesi ve yanma işlemini sürdürebilmesi için başlangıçta gereksinme duyduğu en düşük ısı deecesidir.
Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere maddelerin tutuşma noktaları değişiktir. Tutuşabilmek için çok yüksek ısıya gereksinen maddeler olduğu gibi düşük ısı derecelerinde kolaylıkla tutuşan maddeler de vardır. Örneğin ağaç cinsinden olan maddelerin tutuşma noktaları 200- 250 derece santigrat civarındadır.
